Diyabet Taraması ve Tanı Testleri
TİP 1 DİYABET TARAMASI
- Tip 1 diyabet için rutin yani herkesi tarama endikasyonu bulunmamaktadır.
- Diyabetin klasik bulguları; sık idrar yapma, çok su içme, ağız kuruluğu, çok yeme, kilo kaybı, bulanık görme varsa tanı amacıyla kan şekeri ölçülmelidir.
- Diyabeti aniden ve kilo kaybıyla başlayan, zayıf, ailesinde tip 1 diyabet olan kişiler erişkin yaşta olsalar dahi tip 1 diyabet bakımından araştırılmalıdır.
TİP 2 DİYABET TARAMASI
Tüm yetişkinler klinik özellikleriyle birlikte tip 2 diyabet risk faktörleri açısından değerlendirilmelidir.
- Obez veya kilolu ve özellikle bel çevresinde yağlanması fazla olan kişilerde(Kadınlarda bel çevresi >88 cm, erkeklerde >102 cm), 40 yaşından itibaren 3 yılda bir, tercihen Açlık kan şekeri ölçülerek diyabet taraması yapılmalıdır.
- Vücut Kitle İndeksi 25 den büyük olan kişiler, aşağıdaki risk gruplarından birine mensup olmaları halinde daha genç yaşlardan itibaren ve daha sık olarak araştırılmalıdırlar (Vücut kitle indeksiniz kilonuzun boyunuzun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanmaktadır).
- Birinci derece akrabalarında diyabet bulunan kişiler
- Diyabet görülme sıklığı yüksek etnik gruptakiler(Hispanik, amerikan yerlileri, afrika kökenliler gibi)
- İri bebek doğuran veya daha önce Gebelik diyabeti tanısı almış kadınlar
- Yüksek tansiyonlu kişiler ( Tansiyonu 140/90 dan büyük olanlar)
- Dislipidemikler(kolesterol hastaları), HDL<35, trigliserid>250
- Daha önce IFG veya IGT saptanan bireyler (Açıklamalar için …..isimli makaleye bakınız)
- Polikistik over sendromlu kadınlar (PCOS)
- İnsülin direnci ile ilgili klinik bulguları (akantozis nigrikans; derinin kıvrım yaptığı bölgelerde görülebilen koyu renkli lekelenmeler, kalınlaşmalar) bulunan kişiler
- Damar hastalığı bulunan kişiler (Kalp, bacak ya da beyin damarları)
- Düşük kilo ile doğmuş kişiler
- Fizik aktivitesi düşük sakin yaşam süren kişiler
- Posasız gıdalarla ya da et ağırlıklı beslenenler
- Şizofreni hastaları ve antipsikotik ilaç kullanan kişiler
- Organ nakli yapılmış hastalar
Tip 2 diyabet riski yüksek çocuk ve ergenlerde 10 yaşından itibaren 2 yılda bir diyabet taraması yapılmalıdır.
ERİŞKİNLERDE TİP 2 DİYABET TARAMASI
40 yaştan büyük, Vücut Kitle İndeksi >25 olan kişiler: 3 yılda bir
Risk faktörleri olan kişiler daha sık taranmalı
TARAMA |
↓ |
Açlık Kan Şekeri veya HbA1C --------------------------------------------------------------------------- |
↓ ↓ ↓ |
AKŞ <100 AKŞ 100-125 AKŞ>126 veya |
HbA1C <%5,7 HbA1C %5,7-6,4 HbA1C >%6,5 |
NORMAL DİYABET |
↓ |
↓ |
↓ |
↓ |
↓ |
75 gr GLUKOZ OGTT |
YAPILARAK DEĞERLENDİRİLMELİDİR |
|
Türk Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Önerileri |
1. Tüm yetişkinler tip 2 diyabet risk faktörleri açısından değerlendirilmelidir. 2. 40 yaştan itibaren VKİ>25 olan tüm kişilerin Açlık Kan şekeri ölçülmelidir. 3. İlave risk taşıyan kişiler daha sık olarak AKŞ veya OGTT ile değerlendirilmelidir. 4. AKŞ 100-125 arası olan kişilere 75 gr OGTT uygulanmalı ve ikinci saat kan şekeri düzeyine göre değerlendirilmelidir |